Kind of lookalikes

Revoluties, ideologieën en kunststromingen: ze hebben veel gemeen met griep of vogelpest. Eens ontkiemd, zijn ze door niets of niemand te stuiten. En allerminst door zoiets kunstmatigs als landsgrenzen.

Wist u bijvoorbeeld dat Duitsland in Wereldoorlog I uiteindelijk door de Spaanse griep op de knieën werd gedwongen ? Ik tot voor kort niet, maar na lezing van In Europa, een historische turf van Geert Mak, banjer ik tegenwoordig met kilo’s nuttige en nutteloze wijsheid door het leven. Mijn startgeld voor toekomstige deelnames aan quizzen is dan ook navenant opgetrokken.

Het modernisme was ook zo’n esthetische epidemie die Europa in het begin van de 20ste eeuw teisterde. De aandoening had vele namen, naargelang het getroffen land: Art Nouveau in België en Frankrijk, Sezession in Oostenrijk, Jugendstil in Duitsland, Liberty in Engeland, Floreale in Italië, Modernismo in Spanje. Zonder elkaars bestaan te bevroeden, wrochtten en schiepen honderden bekende en minder bekende kunstenaars dezelfde beeldtaal. De meest frappante voorbeelden van deze onbewuste kruisbestuiving bevinden zich in Barcelona en in het godvergeten Franse gat Hauterives (Drôme, tussen Vienne en Valence). Geen groter contrast denkbaar dan tussen de rurale postbode Cheval en de grootsteedse Antoni Gaudí, maar dat ze beiden even geniaal als knettergek waren, staat buiten kijf. Bij leven waren ze overigens net zo miskend, maar vanuit hun graf laten ze nu de kassa’s in hun gewezen woonplaats continu rinkelen.

Matt Groening, de bedenker van de onweerstaanbaar grappige Simpsons, is blijkbaar ook al in Hauterives gepasseerd. Getuige het kapsel van Sideshow Bob, al even gek èn geniaal. Toeval bestaat niet.