Europa in nesten

Verhip, ze bestaan nog, in dit blitse tijdperk van Internet, e-mail en instant messaging. Opruiende zwart/wit-affiches ! Haastig in elkaar geflanste vlugschriften, in een schaars verlicht achterafkamertje ontwrongen aan een knarsende en lekkende stencilmachine. En vervolgens, bij nacht en ontij, tegen blinde muren, lantaarnpalen en brugpijlers aangeplakt. Résistance ! Onvervalste studentenromantiek. Natte anarchistendromen. Echo’s uit een ver verleden van dof laarzengedreun. Al moet gezegd dat de affiches uit die troebele periode héél wat fraaier, ja zelfs artistiek oogden. Uiteraard zonder ze inhoudelijk bij te treden.

In Frankrijk werd de goegemeente in de voorbije weken en dagen murw geslagen met holle propagandaleuzen pro of contra Europa. Als democraat heb ik uiteraard niets tegen volksraadplegingen, voorzover het om thema’s gaat die binnen het bevattingsvermogen van Jan en Mie Modaal liggen. Dat gaat zeker niet op voor de Europese Grondwet. Hoeveel lui zouden die tekst (i) al hebben gelezen en (ii) ook doorgrond ? Ze passen allicht in een monovolume. En hoe oenig moet je zijn om in Frankrijk - een land waar navelstaren een volkssport is zoals bij ons zaklopen - een referendum over Europa te organiseren ? L’Europe, c’est la France, quoi ! Maar nu Frankrijk na de recente uitbreidingen van de EU steeds minder in de Europese pap te brokken heeft en het Frans als internationale taal immer meer terrein op het Engels verliest, groeit de rancune bij onze zuiderburen. Voeg daarbij een torenhoge werkloosheid, boze wijnboeren, misnoegde ambtenaren, een teleurstellend resultaat op Eurosong, de kwakkelende bleus en een stuntel van een premier, en dan weet je het wel. De Fransen stemden “non”, niet zozeer tegen Europa maar wel tegen hun bloedeigen politici.

In De Morgen (31/05/2005) verwoordde een anonieme medewerker van de Europese Commissie zijn (haar?) frustratie als volgt, en ik kan hem (haar ?) volmondig bijtreden: “Officieel zijn de Britten anti, maar in de praktijk zijn ze echt Europees ingesteld en doen ze wat ze beloven. Maar die Fransen ! Die zijn officieel altijd pro Europa. In de praktijk zijn ze echter super-provincialistisch. Frankrijk weet, kan en doet het altijd beter. Dat nee is daar het resultaat van.”

Morgen volgt allicht hetzelfde scenario in Nederland. In België mogen we niet eens stemmen over de Europese grondwet, tot groot ongenoegen van enkele partijen die zich uiterst links en rechts van het politieke spectrum ophouden. Maar mocht het ons vergund zijn geweest, welke stem zouden modale maar redelijk weldenkende mensen als u en ik dan hebben uitgebracht ? Help ! Laten we even te rade gaan bij een intelligent wezen, bejubeld schrijver, notoire relnicht en stadsdichter in ruste. Tom Lanoye ! Neem zijn stemadvies, uitgebracht in Humo op 26 april 2005, virtueel ter harte:

“Stel, we kregen toch zo’n referendum. Voor of tegen het Europees grondwettelijk verdrag. Wat stemt u ? Ik – in de volle wetenschap dat het geen donder uitmaakt – zou nog altijd vóór aanvinken. Tegen, dat is helemáál pathetisch als het geen moer uitmaakt, dan sta je jezelf uit te lachen in dat hokje. Nee, dan liever ja. Al was het maar als een symbolisch kleine lofzang op de hoop dat we – van verdragje naar mandaat, van embryo naar grondwet – ooit iets méér te zeggen krijgen dan een fluit…”

Kan het nóg Belgischer ? Kom in mijn armen, Tom !